O projekcie

ACTRIS-PL wspiera polski udział w europejskiej infrastrukturze badawczej ACTRIS-ERIC (EuropeanResearchInfrastructureConsortium), powołanej decyzją Komisji Europejskiej w 2023 roku. ACTRIS-ERIC stanowi obecnie największą w Europie sieć badawczą monitorującą atmosferę, jej skład, dynamikę oraz wpływ na klimat, jakość powietrza i zdrowie publiczne. Polska, jako członek-założyciel ACTRIS-ERIC, uczestniczy aktywnie w rozwoju tej międzynarodowej infrastruktury poprzez realizację krajowego komponentu infrastruktury badawczej pod nazwą ACTRIS-PL.

W ramach ACTRIS-PL w Polsce rozwijana jest rozproszona sieć krajowych stacji badawczych oraz zaplecze analityczne, obejmujące:

• sześć stacjonarnych stacji pomiarowych (Belsk, Racibórz, Warszawa, Wrocław, Rzecin, Strzyżów),
• mobilną platformę eksperymentalną (Uniwersytet Śląski),
• centralne laboratorium analiz aerozolowych (IPIŚ PAN). 

Główne cele projektu obejmują:

• prowadzenie wysokiej jakości, standaryzowanych pomiarów aerozoli, chmur i gazów śladowych w atmosferze, zarówno metodami in-situ, jak i zdalnymi (teledetekcyjnymi),
• tworzenie i udostępnianie zintegrowanych zbiorów danych na potrzeby badań naukowych, edukacji, monitorowania jakości powietrza, modelowania klimatu oraz polityk środowiskowych i zdrowotnych,
• rozwój, kalibrację i standaryzację nowoczesnych metod i technologii pomiarowych w zgodzie z europejskimi wymaganiami ACTRIS,
• rozwijanie współpracy z przemysłem oraz wspieranie innowacyjnych rozwiązań technologicznych związanych z monitoringiem środowiska,
• kształcenie i rozwój kompetencji młodych naukowców, inżynierów i operatorów infrastruktury badawczej.

 Dane zebrane w ramach projektu są udostępniane w ramach europejskiego systemu ACTRIS Data Center, który zapewnia szeroki dostęp do danych i narzędzi analitycznych online dla naukowców, instytucji publicznych, administracji, przemysłu oraz organizacji non-profit.

Znaczenie projektu 

ACTRIS-PL wspiera wiele obszarów kluczowych dla rozwoju nauki i polityki publicznej:

• badania klimatyczne i środowiskowe – dostarczanie danych dla modeli klimatycznych i prognoz jakości powietrza,
• ochrona zdrowia publicznego – analiza wpływu zanieczyszczeń na zdrowie mieszkańców,
• współpraca międzynarodowa – integracja z europejskim i światowym systemem obserwacyjnym,
• transfer wiedzy i innowacje – rozwój technologii, metod badawczych i współpraca z przemysłem,
• edukacja i rozwój kadr naukowych – szkolenia dla młodych badaczy i studentów, udział w europejskich programach kształcenia.

Projekt finansowany jest ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach programu „Wsparcie udziału polskich zespołów naukowych w międzynarodowych projektach infrastruktury badawczej” (budżet: 16 203 087,47 zł).