Uniwersytet Wrocławski, Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery

Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery Uniwersytetu Wrocławskiego (ZKiOA) stanowi jeden z najstarszych w Polsce ośrodków naukowych specjalizujących się w naukach atmosferycznych, nieprzerwanie funkcjonując od 1946 r. zarówno jako jednostka naukowa ale też prowadząc Obserwatorium Meteorologii i Klimatologii we Wrocławiu. Początkowo główny obszar zainteresowań obejmował rutynowe pomiary parametrów meteorologicznych, a od początku lat 90. XX w. systematycznie rozszerzany był profil badawczy o kompleksowe pomiary jakości powietrza, realizowane w ramach programu „System monitoringu warstwy granicznej atmosfery, warunków aerosanitarnych i biometeorologicznych”. Ta zintegrowana platforma pomiarowo-analityczna pozwalająca  na pozyskiwanie danych o dużej rozdzielczości czasowej została zaprojektowana z myślą o szczegółowej analizie procesów zachodzących w warstwie granicznej atmosfery oraz ich wpływie na dynamikę zmian stężeń zanieczyszczeń powietrza w środowisku miejskim. W ostatnich latach stacja została doposażona w aparaturę spełniającą minimum wymagań ACTRIS dla dwóch komponentów: pomiary aerozoli technikami in-situ oraz teledetekcyjnymi, co umożliwia rozwój badań i integrację z europejską infrastrukturą ACTRIS. Dodatkowo zaplecze pomiarowe rozbudowane zostało o infrastrukturę umożliwiającą badania bioaerozoli. Jednym z priorytetów Zakładu jest rozwój metod analizy danych pomiarowych oraz ich integracja z modelami numerycznymi prognoz jakości powietrza i warunków meteorologicznych (np. WRF-Chem, EMEP4PL, uEMEP, ADMS) oraz włączenie technik AI w modelowanie i prognozowanie procesów atmosferycznych.

ZKiOA aktywnie wspiera rozwój kompetencji młodych naukowców i studentów poprzez prowadzenie zajęć w ramach kierunku „Geografia”, „Ochrona środowiska”, a od 2025 r. „Klimatologia i ochrona atmosfery z elementami sztucznej inteligencji”, a także przez organizację warsztatów, seminariów i praktyk badawczych. Zakład angażuje się również w działania z zakresu Citizen Science, opracowując wytyczne dla społecznych sieci pomiarowych i prowadząc szkolenia dla osób zainteresowanych monitorowaniem jakości powietrza, co sprzyja podnoszeniu świadomości ekologicznej i dostarcza dodatkowych danych pomiarowych.

Zakład utrzymuje ścisłą współpracę z krajowymi i międzynarodowymi ośrodkami, co zapewnia dostęp do zaawansowanej infrastruktury obliczeniowej i umożliwia udział w kampaniach badawczych oraz kalibracyjnych. Dzięki otwartemu portalowi OpenData (https://opendata.meteo.uni.wroc.pl) gromadzone dane są udostępniane na zasadach FAIR, wspierając badania interdyscyplinarne, zarządzanie środowiskiem i rozwój usług opartych na danych pomiarowych.

Opis zadań danej instytucji w projekcie ACTRIS-PL

W ramach projektu ACTRIS-PL ZKiOA realizuje zadanie „Rozwój platformy obserwacyjnej ACTRIS we Wrocławiu” w zakresie pomiarów aerozoli technikami in situ oraz teledetekcyjnymi, w szczególności:

• integrację aparatury do pomiarów aerozoli technikami in-situ: spektrometry cząstek APS, SMPS, nefelometr Aurora 4000, aethalometr AE43, oraz analizator składu chemicznego aerozoli ACSM 
• rozbudowę i integrację pomiarów teledetekcyjnych (reamowski lidar aerozolowy, fotomers słoneczny i księżycowy,
• podłączenie systemu pomiarowego do centralnej bazy danych ACTRIS,
• wykorzystanie gromadzonych danych do asymilacji i walidacji modeli jakości powietrza (WRF-Chem, EMEP4PL)
• integracja pomiarów teledetekcyjnych i in situ w zakresie analizy bioaerozoli w powietrzu atmosferycznych
• analizy struktury warstwy granicznej atmosfery z wykorzystaniem urządzeń teledetekcyjnych (lidar, sodar dopplerowski) oraz pomiarów dronowych;
• udostępnienie wyników pomiarów online

www.meteo.uni.wroc.pl

dr Anetta Drzeniecka-Osiadacz 

Koordynator projektu ACTRIS-PL na UWr; adiunkt w Zakładzie Klimatologii i Ochrony Atmosfery; specjalistka w pomiarach aerozoli i modelowaniu procesów atmosferycznych .

anetta.drzeniecka-osiadacz@uwr.edu.pl

 https://www.linkedin.com/company/uwr-zkioa/