Śląskie Obserwatorium Geofizyczne IGF PAN w Raciborzu
Stacja IGF PAN w Raciborzu jest miejsko-podmiejską stacją usytuowaną na granicy terenów o gęstej zabudowie mieszkalnej i pól uprawnych. Okoliczne tereny usytuowane są w dolinie Odry, w bezpośredniej bliskości przełomu Odry pomiędzy pasmami Sudetów i Karpat, często nazywanego Bramą Morawska. Zanieczyszczenia powietrza obserwowane na stacji zdominowane są przez produkty niepełnego spalania paliw kopalnych, przede wszystkim w miesiącach zimowych, oraz przez typowe tło miejsko-industrialne w miesiącach letnich. Ponadto bliskość pasm górskich oraz Bramy Morawskiej wiąże się z częstymi epizodami adwekcji aerozoli atmosferycznych z terenu Moraw oraz ze wschodnich przedgórzy Karpat. Obserwowane koncentracje pyłu zawieszonego często przekraczają poziomy ostrzegawcze, a nawet alarmowe, określone przez Komisję Europejską. Długotrwała i powtarzająca się ekspozycja populacji na tak wysokie koncentracje zanieczyszczeń niesie za sobą silne negatywne efekty zdrowotne, w tym choroby płuc, układu krążenia, oraz nowotwory.
Na stacji zainstalowane są najwyższe światowej klasy instrumenty do pomiaru zanieczyszczeń atmosferycznych. Przede wszystkim prowadzone są pomiary in-situ, a więc bezpośrednie pomiary zanieczyszczeń próbkowanych przez specjalnie zaprojektowane układy poboru powietrza. Etalometr oraz nefelometr mierzą odpowiednio absorpcję (pochłanianie) oraz rozpraszanie promieniowania widzialnego w różnych długościach fali (kolorach). Z kolei para spektrometrów wielkości cząstek (APSS i MPSS) dostarcza ciągłych informacji o wielkościach i koncentracjach zanieczyszczeń. Ponadto na stacji pracuje fotometr słoneczny, który w sposób pasywny mierzy ilość promieniowania dochodzącego do powierzchni bezpośrednio od Słońca, jak również tego rozproszonego przez atmosferę, dostarczając kluczowych informacji o zanieczyszczeniach w wyższych partiach atmosfery.
Platforma obserwacyjna IMGW-PIB w Raciborzu
Platforma obserwacyjna IMGW-PIB w Raciborzu przy ul. Broniewskiego 2, stanowi immanentną całość z platformą IGF PAN/ IPIŚ PAN w Raciborzu zlokalizowaną w Obserwatorium Geofizycznym w Raciborzu przy ul. Chłopskiej. Platforma IMGW-PIB w Raciborzu posiadając zaplecze bazy pomiarów meteorologicznych zapewnia kompleksową osłonę meteorologiczną badań aerozoli w tym regionie. Dzięki realizacji kilku projektów międzynarodowych nakierowanych na identyfikację wpływu warunków topograficznych na przepływ mas powietrza i zanieczyszczeń pyłowych IMGW-PIB dysponuje unikatową aparaturą badawczą a także metodyką pomocną do identyfikacji tego typu zagrożeń.
| Pomiar aerozoli technikami teledetekcyjnymi | |
| Ceilometr Cl51 | identyfikacja podstawy chmur i warstw aerozolowych |
| Pomiary aerozoli technikami in-situ | |
| Aerodynamic Particle Sizer APS 3321 (TSI) | licznik cząstek o zakresie aerodynamicznym 0,5–20 µm. |
| Integrujący nefelometr AURORA 3000 | ciągły pomiar rozpraszania światła na aerozolach przy długościach fali 450, 525 i 635 nm. |
| Ultrafine Particle Monitor 3031(TSI/Topas) | Ciągły pomiar koncentracji i rozkładu cząstek ultra drobnych 20 nm-500 nm.(UFP/PM0,1) |
| DustTrak™ II 8532 / | mobilne optyczne analizatory stężenia PMx. |
| Tło meteorologiczne | |
| Automatyczna stacja meteorologiczna | Stacja pogody stanowiąca m.in. rejestrator danych DMU-801 wraz z zestawem mierników, czujników i detektorów. • Temperatura powietrza na wysokości 2 m nad poziomem gruntu (n.p.g.) w klatce meteorologicznej – termometr Günther/DacSystem, typ: Pt100 4p • Wilgotność względna na wysokości 2 m n.p.g. w klatce meteorologicznej – czujnik wilgotności / sonda Vaisala HMP155E • Temperatura powietrza 5 cm n.p.g. na poletku gruntowym – termometr Günther/DacSystem, typ: Pt100 4p przykryty w okresie 1. kwiecień – 30 wrzesień osłoną przeciwsłoneczną; • Temperatury gruntu na głębokościach 100 cm, 50 cm, 20 cm, 10 cm, 5 cm – sonda temperatury gruntu Limatherm/PM Ecology, model: SPT5AE; • Zawartość wody w glebie – sonda/czujnik profilu zawartości wody w glebie Campbell Scientific model: SoilVueTM10 • Prędkość i kierunek wiatru na wysokości 10 m n.p.g. – wiatromierz ultradźwiękowy Vaisala WMT 704 – dane o warunkach anemologicznych uzyskiwane są jako chwilowe i uśrednione z 2 i 10 minut; • Wielkość opadu na wysokości 1 m n.p.g. – deszczomierz o powierzchni wlotu 200 cm², automatyczny wagowy MPS System, typ:TRwS225-30 o powierzchni wlotu 200 cm², oraz deszczomierz Hellmanna 200 cm²; • Widzialność na wysokości 2,1 m w powietrzu opływającym nadajnik i odbiornik miernika (odległość 1 m – horyzontalnie) – widzialnościomierz z detektorem zjawisk meteorologicznych Vaisala PWD 52; • Rodzaj opadu/zjawisko na wysokości 2,2 m (zastosowany katalog zjawisk: kod SYNOP z klucza FM 12 dla pogody bieżącej i ubiegłej dla stacji automatycznych wa wa W1a W2a) – widzialnościomierz z detektorem zjawisk meteorologicznych Vaisala PWD 52; • Ciśnienie atmosferyczne na wysokości 206,64 m n.p.m. w budynku stacji – barometr elektroniczny Vaisala PTB330. • Ciśnienie atmosferyczne na wysokości 206,4 m nad poziomem morza (n.p.m.) (1,35 m n.p.g. ) – barometr elektroniczny Vaisala PTB330. • Wysokość pokrywy śnieżnej – ultradźwiękowy miernik odległości – Campbell Scientific model: SDMS-40; • Równoważnik wodny śniegu – waga do śniegu Sommer Messtechnik SSG-2 1000; • Równoważnik wodny śniegu – waga do śniegu Sommer Messtechnik SSG-2 Small; • Wysokość podstawy chmur i zalegania warstw aerozolowych – ceilomer CL51; • Usłonecznienie na wysokości 3,4 m – miernik usłonecznienia DeltaOHM, typ/model: LPSD18.1.R. • Promieniowanie słoneczne (promieniowanie padające, promieniowanie odbite), I c – na wysokości od 1,5 do 2,4m, – na systemie śledzenia Słońca Kipp & Zonen-OTT HydroMet Sun Tracker SOLYS 2 zamontowane są: – 1 x (2,4 m n.p.g.) Pyrheliometr Kipp & Zonen model:SHP1-V – 2 x (2,4 m n.p.g.) Pyranometr Kipp & Zonen model:SMP21-V – 2 x (1,8 i 1,5 m n.p.g.) Pyranometr Kipp & Zonen model:SMP21-V – 2 x (1,8 i1,5 m n.p.g.)Pyrgeometr Kipp & Zonen model:SGR4V |
| Wind Profiler LAP3000 | Pomiar wektora wiatru do wysokości 3000 m npgr |
| Radiometr mikrofalowy MPT 5 | Pomiar pionowego rozkładu temperatury powietrza do wysokości 1000 m n p gr, |